تاریخچه ای از نوآوری: وان های گردابی(جکوزی ها)

در ابتدا آب وجود داشت. در عین حال که ما آب را مایه ی بقای خود می دانیم، به این نتیجه نیز رسیده ایم که آب گرم احساس خوبی به ما می¬بخشد. این احساس به اندازه ای لذت بخش بوده است که فناوری های فراوانی به منظور بهره بردن تک تک انسان ها از مزایای آب گرم پدیدار شده اند.  اما همه¬ی ما می دانیم که مطلب فراتر از این نکات است. تاریخچه¬ی ساخت و اختراع وان گردابی مملو از چندین دهه اختراع، ابداع، حل مسائل و دگرگونی ها است. ما به منظور ارج نهادن به آن همه روحیه کارآفرینی، نگاهی به گذشته و تاریخچه¬ی وان های گردابی می¬اندازیم.

دهه ی 1950

دو برادر با نام خانوادگی "جكوزی" (شكل 1) وقتی یكی از اعضای جوان خانواده به بیماری روماتیسم مفصلی مبتلا شد، به دنبال کشف روشی برای مهار قدرت آب به منظور تسكین درد وی بودند، و این گونه بود که پمپی قابل حمل با قدرت J300 جهت آب درمانی اختراع شد (شكل 2). به وسیله این پمپ، هر وان معمولی می توانست به اسپایی آرامش بخش تبدیل شود. پس از مشاهده¬ی موفقیت آمیز بودن این عمل، آن دو مرد برای فروش اختراع خود به بیمارستان¬ها و مدارس مراجعه کردند.

دهه ی 1960

در این دهه، اشتیاق جدیدی در طراحی های منازل مسکونی به وجود آمد. در این طراحی ها، یک حوض کوچکی از آب داغ در کنار استخرهای خانگی تعبیه می شد. این حوض های آب گرم در آن زمان تنها یک جت پاشش آب داشتند و با وجود اینکه باعث فرح و شادمانی صاحب خانه ها بودند، اما فقط به عنوان لوازم جانبی استخرهای شنا به حساب می آمدند. زمان بسیاری مانده است تا به جکوزی های پیشرفته¬ی خانگی امروزی برسیم.

درست در زمانی که طبقه¬ی مرفه جامعه از جکوزی های ساخته شده از بتن خود لذت می بردند، اولین جکوزی های چوبی در ایالت کالیفرنیا مورد استفاده قرار گرفت. طراحی این جکوزی های چوبی از وان های حمام ژاپنی الهام گرفته شده بود. جکوزی های چوبی مخاطبین بیشتری نسبت به رقیب سیمانی خود جذب کردند. این جکوزی های چوبی گُل نوشکفته¬ی دهه ی 60 میلادی بودند. 

"روی جکوزی" در سال 1968 پمپ های قابل حمل اولیه را به سطح دیگری رساند و وان حمام گردابی (Whirlpool) را ابداع کرد. این وان دارای جت هایی در بدنه وان با دمندگی همزمان مخلوطی از هوا و آب با نسبت 50-50 بود و لوله کشی آن کاملا یکپارچه بوده است. "روی جکوزی" به افتخار حمام های سرپوشیده جامعه ی باستانی روم، این مدل از وان حمام گردابی را "رومن" نامید.

دهه ی 1970

در همین سال ها بود که یک محصول و صنعت پدید آمدند. محبوبیت جکوزی های سیمانی در بین مردم در حال افزایش بود اما تهیه¬ی آن بسیار مشکل بود. نصب جکوزی های سیمانی نیازمند به پیشه کاران مختلفی بود که هر یک بخش های مختلفی از نصب را به عهده بگیرند. فرآیند نصب معمولا دو هفته یا بیشتر طول می¬کشید.

با توجه به سرعت کند تولید جکوزی سیمانی،" لن گُردُن"، که یک پیمانکار اهل کالیفرنیای جنوبی بود، به دنبال یک روش سریعتر برای تولید آن می گشت. در نتیجه او اولین جکوزی فایبرگلاس را تولید نمود. در این مدل، از یک قالب، پوشیده شده با مواد نچسب دارای یك پوششی ژلی، استفاده كرد. سپس جهت افزایش استحكام آن، فایبر گلاس را به كار برد.

یکی از معایب جکوزی های اولیه، سیستم كنترل برقی آن بود. کلیدهای خاموش و روشن جكوزی، در چند قدمی آن تعبیه شده بود؛ مشکلی که افراد زیادی برای حل آن تلاش نمودند." گُردن"، با راه حلی ساده، یعنی ارائه یک کلید خاموش و روشن هوایی، مسئله را حل كرد.

"روی جکوزی"، بعد از موفقیت در وان های گردابی، اقدام به اختراعی جدید نمود. او با اضافه كردن یک پمپ، یک دستگاه گرم کننده و سیستم تصفیه یا فیلترینگ به وان های گردابی، اولین نسل از جکوزی های قابل حمل امروزی را اختراع کرد.

در تمام طول مدت این دهه، جکوزی های چوبی، بر بازار سلطه داشتند. جکوزی چوبی ارزانتر و معروف تر از نوع فایبرگلاس و آکریلیک بود.

"تولیدی باجا"، در سال 1973 شروع به تولید جکوزی های آکریلیک و ارائه آن به بازار كرد. که سرانجام سرآمد صنعت جکوزی شد.

در سال 1976 "بیکر هایدرو"، سیستمی را مخصوص جکوزی های آب درمانی طراحی كرد كه كلیه متعلقات جكوزی، در پشت بدنه آن قابل جانمایی بودند. این سیستم یكپارچه، روش صنعتی لوله کشی را آسان می نمود.

محبوبیت جکوزی های فایبر گلاس در سال 1979 در بین مشتریان افزایش یافت و هر کسی تمایل داشت از این فرصت ایجاد شده بهره ای ببرد. در نتیجه، با قرض کردن یک جکوزی فایبرگلاس، از روی آن یک قالب می ساخت و با استفاده از قالب، جکوزی های فایبرگلاس تولید می کرد و در گاراژ خود اقدام به فروش آنها می نمود. این اقدام غیر قانونی بود.

با رشد و افزایش تولید کنندگان معتبر و نامعتبر جکوزی، شکایات و بدبینی به این صنعت نیز افزایش یافت. مشکلات حاصل از جکوزی های بی کیفیت و ضعیف، این صنعت را بیمار و برخی از تولیدکنندگان را تعطیل نمود. در این زمان، فرصت مناسبی برای ظهور جکوزی های آکریلیک به وجود آمد.

اوایل دهه ی 1980

در حالی که اغلب تولید کنندگان، با مشکلاتی در سطح رویی جکوزی –از قبیل خال، موج و غیره- دست و پنجه نرم می کردند، "برادران واتکینز"، نوعی جکوزی ساخته شده از Rovel (نوعی ماده استخراجی از Dow) را به بازار عرضه کردند. اختراعی که از صنعت قایق سازی الهام گرفته شده بود. در این روش برای حل مشکلات سطح جکوزی، به جای استفاده از رزین پلی استر، از رزین وینیل استر و آکریلیک استفاده شده بود.

اواسط دهه ی 1980

به خاطر سهولت و راحتی نصب جکوزی های قابل حمل، محبوبیت آن در بین مشتریان افزایش یافت و در دهه رتبه ی اول فروش را به دست آورد. کم کم، کلیدهای کنترلی اصلی بر روی جکوزی ها نمایان شد و کار مدیریت بخش های متنوعی از جکوزی را آسان نمود. جکوزی های این زمان، بیش از پیش به آنچه که امروزه می بینیم شباهت پیدا کردند. در سال 1988، ركورد فروش جکوزی به 280،000 عدد رسید.

دهه ی 1990

این محصول از لحاظ قابلیت اطمینان و کیفیت، اعتبار مناسبی بدست آورد. "استن چمبرز"، مدیر مالی "آکوآ وست کوست" و با 30 سال سابقه¬ی فعالیت صنعتی، می¬گوید: "در دهه ی 80 مردم امیدوار بودند که این محصول کار خواهد کرد؛ و در دهه¬ی 90 مردم انتظار داشتند که این محصول کار کند." اگرچه، صنعت جکوزی عمدتا محصول کالیفرنیا بوده، اما در دهه ی 80 به سطح ملی، و در دهه ی 90 به سطح بین المللی رسید.

اواسط دهه ی 90

در این زمان، صنعت جکوزی سازی، با کنار رفتن تولید کنندگان خرد، به بلوغ خود رسید و تولید کنندگان حرفه ای رده بالا این صنعت را به دست گرفته و بر بازار سلطه یافتند. جکوزی های قابل حمل، پیچیده تر و با جزعیات بیشتری تولید شدند. در این دهه بود که هر روز ویژگی ها و تنوع بیشتری در جت ها، طرح و رنگ جکوزی ها افزوده می شد؛ و با توجه به میزان امكانات، قیمت جکوزی ها نیز افزایش پیدا کرد."

"جف کورت" مدیر عامل شركت وکسو (شرکت مادر جکوزی های مارکوز و شرکت فاکس پول) می¬گوید: "در گذشته هایی مانند دهه های 70 و 80، استفاده ی از جکوزی ها بیشتر برای ریلکسیشن، تفریح و جشن ها، محدود می شد. اما در دهه ی 90، تمرکز بیشتری بر جنبه ی آب درمانی این محصول پدید آمد. تولید کنندگان، جت های بیشتری را با هدف پاشش آب به قسمت های خاصی از بدن، به جکوزی ها اضافه کردند و از این طریق "سلامتی و احساس خوب" ارائه شده توسط جکوزی ها را ارتقا بخشیدند.

سال 2000

در صنعت تولید جکوزی، پیچیدگی جکوزی ها با سرعت شگفت انگیزی افزایش پیدا کرد. تنوع عملكردی جت¬ها، سیستم اُزُن، بلوتوث، تلویزیون های فلت، سیستم نورافشانی و غیره، جکوزی های امروزی را بسیار پیچیده تر و حرفه ای تر از پیش كرده است. دان می¬گوید: "همه ی این مسائل با هدف ایجاد یک تجربه¬ی راحت برای مصرف کننده طراحی شده است."

منابع :

• "تاریخچه برند جكوزی"، ترجمه شده توسط "پرشین استاندارد".
• مقاله"A History of Innovation: Hot Tubs"، نوشته "Cailley Hammel"، در سپتامبر 2013، ترجمه شده توسط "پرشین استاندارد".